Osuđujuća presuda za zločine nad Srbima i nealbancima u Gnjilanu

Odeljenje za ratne zločine Višeg suda u Beogradu, u veću kojim je predsedavala sudija Snežana Nikolić-Garotić, izreklo je 21.01.2011. osuđujuću presudu u predmetu protiv devetorice optuženih za ratni zločin protiv civilnog stanovništva u Gnjilanu/Gjilan.  Optuženi su osuđeni na kazne zatvora i to Agush Memishi, Selimon Sadiku i Samet Hajdari na po 15 godina, Faton Hajdari, Ahmet Hasani i Nazif Hasani na po 10 godina a Kamber Sahiti i Ferat Hajdari na po 8 godina.

  Optuženima Agushu Memishi, Fatonu Hajdari, Sametu Hajdari i Selimonu Sadiku, produžen je pritvor u kome se nalaze od 29.12.2008, dok je optuženima Ahmetu Hasani, Nazifu Hasani, Feratu Hajdari, Kamberu Sahiti i Burimu Fazliu, koji su nakon završinih reči 29.12.2010. pušteni iz pritvora, zabranjeno da bez odobrenja suda napuste mesto boravišta i naloženo im je redovno javljanje u policijskoj stanici.

Fond za humantiarno pravo smatra da je sud pravilno ocenio dokaze i utvrdio krivicu optuženih za zločine počinjene prema srpskim i drugim nealbanskim civilima u Internatu srednjoškolskog centra u Gnjilanu/Gjilan, nakon povlačenja srpskih snaga na Kosovu. Prilikom odmeravanja visine kazne, sud je uzeo u obzir otežavajuće okolnosti da su optuženi kontinuirano u dužem vremenskom periodu preduzimali radnje iz optužnice, brutalnost, brojnost žrtava i teških posledica, kao i olakšavajuće okolnosti kao što su porodične prilike, držanje optuženih u postupku i njihova mladost u vreme izvršenja krivičnog dela.

Iako je za ratni zločin propisana maksimalna kazna od 20 godina zatvora, zbog zakonom predviđenog ograničenja koje se odnosi na optužene koji krivično dele počine kao maloletni odnosno pre napunjene 21 godine života, sud je nekim od optuženih izrekao blaže kazne. Ipak, pojedine kazne nisu adekvatne težini krivičnog dela i ne dovode do zadovoljenja porodica žrtava, naročito jer se ostali izvršioci nalaze u bekstvu.

FHP odlučno zagovara da je u suđenjima za ratne zločine nedolično umanjivati kaznu na osnovu olakšavajućih okolnosti, naročito kada su žrtve civili koji uživaju zaštitu IV Ženevske konvencije, a počinioci naoružani pripadnici jedne od strana u sukobu.

Optužnica od 11.08.2009. teretila je optužene da su kao pripadnici OVK, nakon što se jedna njihova jedinica početkom juna 1999. godine rasporedila na teritoriji operativne zone tzv. Karakak (teritorija optiština Gnjilane/Gjilan, Vitina/Viti, Kosovska Kamenica/Kamenicë i Novo Brdo/Novobërdë) i to komanda jedinice u zgradu Doma JNA u Gnjilanu/Gnjilan, a ostali pripadnici, oko 100 vojnika, u zgradu Internata srednjoškolskog centra, a radi ostvarivanja zajedničkog cilja – uspostavljanja potpune civilne i vojne kontrole nad teritorijom Kosova/Kosovë i istovremeno proterivanja srpskog i nealbaskog življa sa ove teritorije, u periodu od početka juna do kraja decembra 1999. godine naređivali i vršili prema civilnom stanovništvu srpske i nealbanske nacionalnosti i pojedinim pripadnicima albanske nacionalnosti protivzakonita zatvaranja, nečovečna postupanja, mučenja, silovanja, ubistva, telesna povređivanja, nanošenja velikih patnji i pljačkanje imovine, što je imalo za posledicu da je najmanje 80 lica surovo mučeno do smrti i ubijeno, najmanje 34 lica se i danas vode kao nestala jer se njihova sudbina ne zna i najmanje 153 lica privotivpravno lišeno slobode, mučeno a zatim pušteno. Tela osmoro ubijenih su kasnije pronađena dok su tela Stojančeta i Zorice Mladenović identifikovana.

Suđenje protiv 17 optuženih započeto je 23.09.2009. godine. U novembru 2010. sudsko veće je donelo odluku da se postupak razdvoji u odnosu na Shefqeta Musliu, Sadika Aliu, Idriza Aliu, Shemsija Nuhium, Ramadana Halimi, Fazli Ajdari, Rexhepa Aliu i Shaqira Shaqiri  iz razloga što se nalaze u bekstvu. Ukuno je održano 50 dana suđenja, tokom kojih je ispitano 39 svedoka, među kojima je bilo 21 svedok oštećeni. Tokom saslušanja zaštićenih svedoka i svedoka saradnika javnost je bila isljučena. Svi optuženi, osim Ferata Hajdari i Kambera Sahiti koji su se branili ćutanjem, izasnili su se da nisu krivi. Veće nije prihvatilo njihovu odbranu da su u Internat u Gnjilanu/Gjilan došli nakon perioda iz optužnice već je u potpunosti prihvatilo iskaz svedoka saradnika Božura 50 i zaštićenih svedokinja C1 i C2. Svedok saradnik je detaljno opisao počinjene zločine i ulogu svakog od optuženih i sudsko veće nije našlo da je on imao motiv da lažno optuži bilo koga od optuženih. Takođe, svedokinje oštećene su ubedljivo i potresno opisale šta im se dogodilo i koga od optuženih vezuju za te događaje.