Međunarodni dan nestalih osoba Srbija i ove godine dočekuje sa sumornom statistikom iz najmanje dva razloga. Prvi je taj da se broj nestalih lica za kojima se traga veoma sporo umanjuje. Drugi razlog je zaključak koji se nameće – država ne čini dovoljno napora u njihovom pronalasku.
Za više od 11.000 nestalih tragaju porodice nakon ratova na prostoru bivše Jugoslavije, od čega je najveći broj u Bosni i Hercegovini i na Kosovu, navodi se u izveštaju Međunarodne komisije za nestale osobe (ICMP).
Dosadašnje ponašanje organa vlasti u Republici Srbiji u odnosu na tužioce i sudije koji su procesuirali Albance 1998-2000/2011. je takvo da ne samo da ti tužioci i sudije rade mirno, već su unapređeni i nagrađeni za svoj “trud”.
Rutinska regionalna konferencija o traženju nestalih u ratovima na području bivše Jugoslavije u Zagrebu obilježena je incidentom. Nakon izlaganja pomoćnika hrvatskog ministra branitelja, predsjednik Komisije za nestala lica Srbije napustio je skup s obrazloženjem da ne može slušati uvrede na račun Srbije i bivše Jugoslovenske narodne armije (JNA). Skup je nakon toga nastavio sa radom.
Pre 22 godine, 28. avgusta 1995, Vojska Republike Srpske granatirala je pijacu Markale u Sarajevu, ubila 43 i ranila 84 civila. I pored nalaza nadležnih komisija i sudskih presuda, o tom zločinu i danas se raspravlja.
Status civilnih žrtava rata u Srbiji se određuje po zakonu koji je još 1996. godine usvojila vlast Slobodana Miloševića. Zakon je pisan bez uvažavanja činjenice da su ratovi u Hrvatskoj i BiH bili upravo okončani, a sve u skladu sa mantrom da Srbija u njima nije učestvovala pa se nema zašto baviti žrtvama. Situacija u pogledu tretmana civilnih žrtava rata i mogućnosti da one ostvare svoja prava danas, 21 godinu posle usvajanja pomenutog Miloševićevog zakona, sadržana je u reči – kontinuitet. Kako su civilne žrtve rata tretirane u vreme Miloševića, tako ih država tretira sada. Ni danas se ne priznaje učešće Srbije u ratovima, i danas država izbegava da se bavi pitanjem potreba žrtava i njihovih porodica.
Svakog ljeta, spuštanjem ruža u rijeku Lim i polaganjem cvijeća na spomen obilježje u Memorijalnom centru odaje se počast Bošnjacima, žrtvama ratnih zločina počinjenih na području Rudog, opštine na istoku BiH, u blizini granice sa Srbijom. Njima se, ove godine, pridružio i načelnik opštine, Rato Rajak, član Srpske radikalne stranke Republike Srpske.
Istražitelji Instituta za nestale osobe BiH otkrili su na širem lokalitetu Korićanskih stijena masovnu grobnicu za koju vjeruju da krije posmrtne ostatke blizu stotinu Prijedorčana, ubijenih u augustu 1992. godine.
Još 20. jula su Tužilaštvu Bosne i Hercegovine podnijeli zahtjev za ekshumaciju, ali Tužilaštvo do danas nije izdalo nalog za izlazak na teren i iskopavanje.
U utorak, 22. avgusta 2017. godine, Fond za humanitarno pravo (FHP) predstavio je izveštaj Pravni i institucionalni okvir u Srbiji u pogledu prava i potreba civilnih žrtava rata. Izveštaj daje kratak pregled postojećeg sistema u Srbiji u pogledu prava i potreba civilnih žrtava, nastoji da konstatuje njegove ključne nedostatke i identifikuje preporuke za njegovu izmenu i poboljšanje.
Presuda Apelacionog suda u Beogradu zbog optužbe za pomaganje pri skrivanju tadašnjeg haškog bjegunca Ratka Mladića za stručnjake i žrtve je “očekivana i sramna”, a “pravosuđe u Srbiji je još jedanput pokazalo neozbiljnost u utvrđivanju istine”.