Komiteti për zhdukjet e dhunshme: Serbia ti procedoj përgjegjësit për zhdukjet e dhunshme dhe ti mbroj të drejtat e viktimave

Në takimin e Komitetit të OKB-së për Zhdukjet e dhunshme të mbajtur me 4-5 Shkurt 2015 ku u shqyrtua raporti Inicial i Serbisë për zbatimin e Konventës Ndërkombëtare për Mbrojtjen e të gjithë personave nga zhdukja e dhunshme (Konventa), pastaj u publikuan rezultatet përfundimtare në lidhje me zbatimin e Konventës dhe rekomandimet për veprime të mëtejme në mënyrë të aplikimit të saj.

Sipas organizatës Amnesty International, fushëveprimi i rekomandimeve të Komitetit drejtuar Serbisë tregojnë dështimin e saj për të përmbushur obligimet e veta sipas Konventës, së ratifikuar në vitin 2011: Serbia nuk i ka sjellë para drejtësisë të gjithë ata përgjegjës për zhdukjet e dhunshme dhe as nuk i ka mbrojtur të drejtat e viktimave të zhdukjeve të dhunshme dhe familjarët të tyre.

Sipas gjetjeve të Komitetit, Serbia duhet të sigurojë që të gjitha rastet e zhdukjeve të dhunshme të hetohen plotësisht dhe në mënyrë të paanshme, pa vonesë dhe ata që janë përgjegjës – duke përfshirë kuadrin komandues dhe liderët civil – të dënohen sipas seriozitetit të krimit. Komiteti theksoi nevojën për të sjellë para drejtësisë të gjithë ata që janë përgjegjës për transportimin  e trupave të shqiptarëve të Kosovës në vende të fshehta në Serbi.

Komiteti gjithashtu theksoi detyrimin e Serbisë për të mbrojtur të drejtat e familjeve të personave të zhdukur dhe ka rekomanduar futjen e një sistemi gjithëpërfshirës dhe të ndjeshëm gjinor të dëmshpërblimeve dhe qasje në rehabilitimin mjekësor dhe psikologjik të të gjithë atyre që kanë pësuar dëme si rezultat i drejtpërdrejtë i zhdukjes së dhunshme. Ndër masat që Serbia duhet ti marrë përfshihet dhe mbrojtja e të drejtave të familjeve të personave të zhdukur në projektligjin ekzistues për të drejtat e veteranëve, invalidëve të luftës, invalidëve civil dhe anëtarëve të familjeve të tyre.

Duke pasur parasysh problemet që pengojnë përparimin në kryerjen e hetimeve, Komiteti rekomandoi Serbisë që Prokurorisë për krime të luftës t’ia siguroj burimet njerëzore, teknike dhe financiare  të mjaftueshme si dhe që ti suspendon në sektorin civilë dhe ushtarak ata individë të cilët janë të dyshuar se kanë marrë pjesë në kryerjen e zhdukjes së dhunshme. Komiteti i bëri thirrje Serbisë që ti hetoj të gjitha rastet e frikësimit dhe kërcënimeve ndaj dëshmitarëve të krimeve të luftës dhe për të forcuar Njësinë e Mbrojtjes së Dëshmitarëve në mënyrë që të garantojë standardet më të larta të mbrojtjes së dëshmitarëve.

Raportin Alternativ për zbatimin e Konventës Ndërkombëtare për Mbrojtjen e të gjithë personave nga zhdukja e dhunshme, Komiteti ia dërgoi Fondit për të Drejtën Humanitare (FDH) dhe Amnesty International. FDH në raportin e saj theksoi mbrojtën ligjore të pamjaftueshme në lidhje me dëmshpërblimet e familjarëve të personave të zhdukur dhunshëm në Serbi si dhe mungesën e hetimeve në raste të fshehjes së trupave të shqiptarëve nga Kosova në varrezat masive në Serbi.