PKL 11 vjet pa përgjigje në pyetje – kush e kreu krimin më të rëndë në Kosovë
Prokurori për Krimet e luftës Vlladimir Vukçeviç/Vladimir Vukčević në një intervistë për Novosti me 5 mars të vitit 2015, deklaroi që në hetimin e Prokurorisë për Krime Lufte (PKL) për krimet e kryera në Mejë (Kosovë), ish-kreu i Departamentit të Sigurisë së Korpusit të Prishtinës të Armatës së Jugosllavisë (AJ) Momir Stojanoviq/Momir Stojanović nuk paraqitet as si një “kryes i mundshëm”. Duke komentuar mbi një urdhër arresti të Interpolit ndaj 17 personave të dyshuar për krime lufte në komunën e Gjakovës/Kosovë, prokurori deklaroi se PKL nuk e din së mbi çfarë provash është lëshuar urdhër arresti dhe që është i gatshëm për të rishqyrtuar provat të cilat i posedon EULEX-i.
Fondi për të Drejtën Humanitare (FDH) thekson, që gjetjet e prokurorit në lidhje me rezultatin e punës së PKL-së nuk i ndriçojnë krimet në Mejë, duke mos njohur faktin se PKL për 11 vite pune dhe njoftimeve të shumta nuk ka sjell para drejtësisë as një përgjegjës, sipas numrit të viktimave, krimit më të rend gjatë konfliktit në Kosovë, çka tregon se PKL injoron provat dhe relativizon faktet e vërtetuara nga Gjykata Penale Ndërkombëtare për ish Jugosllavinë (ICTY) në lidhje me këtë krim dhe nuk ka gatishmëri të sinqertë të procedoj këtë rast.
Krimet kundër shqiptarëve të Kosovës në dhe rreth Mejës më datën 27 prill të viti 1999 është krim më masiv kundër civilëve i kryer gjatë konfliktit në Kosovë. Gjykimet e ICTY kundër Vlastimir Gjorgjeviç dhe të ashtuquajturës pesënjaket e Kosovës (Shainoviq dhe të tjerët) me hollësi u rindërtuan rrethanat e krimit, duke përfshirë rolin e ushtrisë dhe policisë serbe, matricën e krimit dhe fshehjen e trupave të viktimave.
Herët në mëngjes ushtria dhe policia serbe filluan një aksion masiv në pjesën veri-perëndimore të Komunës së Gjakovës (lugina Reka), qëllimi i të cilit ishte dëbimi i civilëve shqiptarë të Kosovës nga kjo zonë për në Shqipëri. Gjatë këtij aksioni, ushtarët dhe oficerët e policisë, banorët e njëzet fshatrave (Dobrosh, Ramoc, Racaj, Korenicë, Moliq, Brovinë, Guskë, Nivokaz etj.) i urdhëruan që të largohen nga shtëpitë e tyre dhe të shkonin në Shqipëri. Gjatë dëbimit të civilëve nga shtëpitë e tyre, forcat serbe kanë vrarë dhjetëra civilë. Shumica e civilëve u vranë në fshatin Korenicë. Mijëra fshatarëve që ishin dëbuar nga fshati kishin formuar një kolonë të traktorëve e cila ishte duke shkuar për Gjakovë. Në fshatin Mejë, pranë Gjakovës, në afërsi të shkollës fillore të fshatit, pjesëtarët e forcave serbe nga kolona nxorën meshkujt ndërsa grave, fëmijëve dhe të moshuarve pas plaçkitjes së parave dhe arit i urdhëruan të vazhdojnë udhëtimin e tyre për në Shqipëri. Meshkujt e ndarë, prej moshës 14 deri 80 vjet, i kishin mbledhur në livadh pranë rrugës. Ishin ndarë mbi 250 meshkuj të cilët pastaj ne disa lokacione të panjohura janë vrarë. Mbetjet e 249 prej tyre janë gjetur në vitin 2001 në një varr masiv në Batajnicë.
Ndryshe nga PKL, ICTY seriozisht e ka rishikuar rolin e Korpusit të Prishtinës së UJ-së në lidhje me krimet në Mejë dhe rrethinë duke përfshirë rolin e Momir Stojanoviqit dhe eprorët e tij. Vladimir Lazareviq, komandant i atëhershëm të Korpusit të Prishtinës të UJ-së dhe eprori i tij Momir Stojanoviq, janë shpallur si përgjegjës për mbështetje dhe ndihmë në krim kundër njerëzimit me datën 27.04.1999 në Mejë, Korenicë, Ramoc dhe fshatrat tjera në luginën e Rekës. Për këto krime u gjet përgjegjës dhe Nebojsha Pavkoviq, komandant i armatës së tretë UJ-së dhe eprori Lazareviq si dhe Dragoljub Ojdaniq, ish shefi i Shtabit të përgjithshëm të UJ-së. Për krimet në luginën Reka ishin shpallur përgjegjës dhe Sreten Lukiq, ish-kreu i Ministrisë së Punëve të Brendshme (MPB) të Republikës së Serbisë për Kosovë dhe Metohi dhe Vlastimir Gjorgjeviq, ish zëvendëses Ministër i Punëve të Brendshme dhe Shef i Departamentit të Sigurisë Publike.
Gjetjet e paraqitura në këto procedura tregojnë që Stojanoviqi ishte njëri nga organizatorët e operacioneve ushtarako policore. Nikë Peraj, ish-oficer i brigadës artilerie raketore 52 të UJ-së, të cilin ICTY e vlerësoi si një dëshmitar i besueshëm (para. 82 i aktgjykimit Shainoviq e të tjeret, Volumi II) i cili dëshmoi se pas vrasjes së pesë pjesëtarëve të MPB-së, në një shtëpi private në Gjakovë u mbajt një takim jozyrtar, ku morën pjesë, ndër të tjera, shefi i sigurisë së brigadës së tij, Brigada Artilerie raketore 52, Sergej Peroviq dhe shef i Departamentit të sigurisë korpusit të Prishtinës Momir Stojanoviq (para.169 të aktgjykimit Shainoviq dhe të tjerët, Vëllimi II ). Peraj tha se “Stojanoviq […] gjatë takimit iu drejtua Miçunoviqit [komandant të forcave rezervë UJ-së në Gjakovë] dhe Kovaçeviqit [shefit të SUP-it të Gjakovës] i urdhëroi ata për të kryer një operacion në luginën e Rekës [zona e Gjakovës ku gjendet Meja], ku në shenjë hakmarrje për vrasjen e Prashqeviqit duhej të eliminohen të paktën 100 ‘koka’ dhe të digjen të gjitha shtëpitë” (para. 169 e Aktgjykimit Shainoviq dhe të tjerët, Vëllimi II).
Momir Stojanoviq, gjatë dëshmisë së tij është mbrojtur nga këto akuza duke pretenduar që Peraj është duke dhënë deklarata të rreme dhe se ai kurrë nuk e ka lëshuar një urdhër të tillë. Në anën tjetër, ICTY e ka vërtetuar se Stojanoviqi nuk ishte një dëshmitar i besueshëm dhe gjatë dëshmisë ishte duke u përpjekur për të zvogëluar pushtetin dhe përgjegjësinë e tij. (para. 85 e Aktgjykimit Shainoviq dhe të tjerët, Vëllimi II).
Duke u nisur nga ajo që ICTY e ka rindërtuar plotësisht këtë krim dhe gjetjet e tija janë të bazuara në numër të madh të gjetjeve të qarta dhe të pakundërshtueshme, që qindra dëshmitarë janë në dispozicion të PKL përmes bashkëpunimit me EULEX-in, FDH theksoi se PKL 13 vjet pas gjetjes së trupave të viktimave të këtij krimi në një varr masiv në Beograd, dhjetë kilometra nga zyra e PKL-së, familjeve të viktimave iu detyron më shumë se gjetje të relativizuara dhe fakte të vërtetuara nga ICTY.
