Kreu » Rreth Nesh

Rreth Nesh

Misioni

Fondi për të Drejtën Humanitare (FDH) është një organizatë joqeveritare që u themelua në vitin 1992 nga Nataša Kandić, me qëllim dokumentimin e shkeljeve masive të të drejtave të njeriut në gjithë ish-Jugosllavinë, gjatë konflikteve të armatosura në Kroaci, Bosnje e Hercegovinë (BeH), dhe më vonë në Kosovë. Që nga themelimi, FDH punon në dokumentimin e krimeve të luftës dhe shkeljeve të të drejtave të njeriut, si dhe në mbështetjen e viktimave dhe familjeve të tyre në arritjen e drejtësisë.

Pas përfundimit të luftërave, FDH iu përkushtua drejtësisë tranzicionale, duke synuar të kontribuojë në vendosjen e sundimit të ligjit dhe pranimin e trashëgimisë së shkeljeve masive të të drejtave të njeriut në shoqëritë post-jugosllave, me qëllim që të përcaktohet përgjegjësia penale për kryerësit, të arrihet drejtësia dhe të parandalohet përsëritja e krimeve.

Drejtësia Tranzicionale

Drejtësia tranzicionale është një proces i gjerë dhe shumëdimensional. Para së gjithash, viktimat e krimeve të luftës duhet të realizojnë të drejtën e tyre për drejtësi, të vërtetën dhe reparacionet. Për më tepër, pjesë e domosdoshme e këtij procesi është zbulimi i strukturave institucionale dhe shtetërore, si dhe aktorëve kyç në shkeljet sistematike të të drejtave të njeriut gjatë luftërave të viteve ’90, dhe largimi i tyre nga institucionet ekzistuese (vetting). Më në fund, ndërgjegjësimi për faktin se krimet kanë ndodhur dhe njohja e viktimave në shoqëri është thelbësore për të parandaluar përsëritjen e krimeve në të ardhmen. Duke u bazuar në këto tri shtylla, FDH e zbaton programin e drejtësisë tranzicionale përmes organizimit të punës në katër fusha:

Dokumentimi;
Drejtësia;
Kujtesa;
Arsimi.

1. Dokumentimi

Fondi për të Drejtën Humanitare (FDH) punon në dokumentimin e krimeve të luftës dhe shkeljeve të të drejtave të njeriut që nga viti 1992. Gjatë ekzistencës së tij, FDH ka mbledhur më shumë se tre milionë dokumente që lidhen me luftërat në territorin e ish-Jugosllavisë. Në arkivin e FDH-së ruhen dokumente që kanë të bëjnë me shkeljet masive të të drejtave të njeriut, që datojnë nga viti 1992 deri më sot, si dhe mbi 90% e dokumenteve nga baza publike e të dhënave të Gjykatës Penale Ndërkombëtare për ish-Jugosllavinë (GJPNJ). Ndër të tjera, arkivi përmban dokumente nga gjykimet për krime lufte në gjykatat vendore në Serbi dhe në rajon, arkiv mediatik nga vitet ’90 dhe materiale të GJPNJ-së, përfshirë incizime audio dhe video si dhe prova të paraqitura në gjykatë. Arkivi është në një proces të vazhdueshëm të digjitalizimit. Dokumentacioni mbi të cilin ka punuar FDH ka qenë i rëndësishëm për rastet para GJPNJ-së, përfshirë rastin e Foçës – një rast kyç në ndjekjen penale të dhunës seksuale gjatë luftës. Kur filloi lufta në Kosovë, FDH hapi një zyrë në Prishtinë. Gjatë bombardimeve të NATO-s, FDH qëndroi në Kosovë dhe vazhdoi të raportonte, madje edhe pasi ICRC, OSBE dhe mediat ndërkombëtare ishin larguar.

2. Drejtësia

Puna e FDH-së në fushën e drejtësisë përfshin përfaqësimin e viktimave të krimeve të luftës para gjykatave në Serbi, monitorimin e të gjitha gjykimeve për krime lufte që mbahen në Serbi, përfaqësimin e viktimave në procedurat për kompensim dëmi, paraqitjen e kallëzimeve penale pranë Prokurorisë për Krime Lufte (PKL) kundër kryerësve të krimeve të luftës, publikimin e dosjeve që tregojnë përfshirjen e pjesëtarëve të lartë të ushtrisë dhe policisë në krime lufte dhe që përbëjnë një thirrje për vetting, hulumtimin e politikave praktike dhe avokimin për ndryshime në kuadrin ligjor dhe institucional me qëllim që viktimat të realizojnë të drejtën e tyre për drejtësi. Fondi për të Drejtën Humanitare (FDH) ka zhvilluar një model të përfaqësimit të viktimave në gjykimet për krime lufte para gjykatave vendore, duke u mundësuar familjeve të viktimave nga Bosnja e Hercegovina, Kroacia dhe Kosova të vijnë dhe të ndjekin gjykimet në Serbi. Po ashtu, FDH ka përfaqësuar më shumë se 1.000 viktima të shkeljeve të të drejtave të njeriut dhe krimeve të luftës në procedurat për kompensim dëmi para gjykatave në Serbi.

3. Kujtesa

Fondi për të Drejtën Humanitare (FDH) shënon ditët e vuajtjeve të viktimave përmes iniciativave të ndryshme, duke përfshirë debate publike, filma dokumentarë, aktivizëm memorial digjital në rrjetet sociale dhe praktika të tjera digjitale të kujtesës. Përveç përkujtimit të përvjetorëve të krimeve të luftës dhe shkeljeve të të drejtave të njeriut gjatë luftërave të viteve ’90, programi i memoralizimit rishikon dhe kritikon narrativat dominuese për luftërat, ofron edukim joformal dhe promovon faktet e vërtetuara gjyqësisht për luftërat në formate të ndryshme mediatike. Programi gjithashtu përfshin hulumtime të orientuara drejt propozimeve të politikave praktike, analiza profesionale dhe komente mbi politikat zyrtare të kujtesës në rajon. Libri i Kujtimit për Kosovën, një projekt në zhvillim, është rezultat i iniciativës së FDH-së për të dokumentuar çdo rast individual të vdekjes apo zhdukjes gjatë luftës në Kosovë midis viteve 1998 dhe 2000. Fondi për të Drejtën Humanitare (FDH) gjithashtu ndjek një qasje rajonale ndaj drejtësisë përmes REKOM – iniciativës së shoqërisë civile për themelimin e një komisioni rajonal për të vërtetën, që do të përcaktonte faktet mbi krimet e luftës dhe shkeljet e të drejtave të njeriut të kryera nga viti 1991 deri në 2001 në territorin e ish-Jugosllavisë. Gjatë ekzistencës së tij, FDH ka zhvilluar shumë partneritete: është pjesë e Koalicionit për REKOM, International Coalition of Sites of Conscience dhe Victim Support Europe.

4. Arsimi

Puna për dokumentimin, drejtësinë dhe kujtesën e Fondit për të Drejtën Humanitare (FDH) është gjithashtu e përkushtuar ndaj edukimit joformal. Gjatë viteve, FDH ka organizuar ligjërata publike dhe shkolla për drejtësinë tranzicionale për studentë, aktivistë dhe publikun e interesuar. Shkolla e drejtësisë tranzicionale, e cila është zhvilluar në nivel kombëtar dhe rajonal, është një program edukimi joformal për instrumentet e përballjes me të kaluarën. Programi ka përfshirë ligjërata për procedurat gjyqësore para Tribunalit të Hagës dhe gjykatave kombëtare për krime lufte, mekanizmat jashtëgjyqësorë për vërtetimin e fakteve mbi krimet e së kaluarës, të drejtën për reparacione, rëndësinë e arkivave dhe mediave në procesin e drejtësisë tranzicionale, memoralizimin, kujtesën kolektive, pajtimin në shoqëritë post-konfliktuale dhe tema të tjera të ndërlidhura.

Bordi Drejtues

Shiko më shumë →

Donatoret

Shiko më shumë →

Partneret

Shiko më shumë →

Karrieres

Shiko më shumë →

Tim

Nataša Kandiq, Themeluese

Mandat od do (01.01.2023 - 13.01.2024.)

Nataša Kandić, themeluese e FHP-së, është fituese e mbi 20 çmimeve ndërkombëtare, rajonale dhe kombëtare për të drejtat e njeriut. Në vitin 2000, ajo mori Çmimin "Martin Ennals", një nga çmimet më prestigjioze për mbrojtësit e të drejtave të njeriut. Në vitin 2003, revista amerikane Time e përfshiu Nataša Kandić në listën e 36 heronjve evropianë. Në vitin 2004, fondacioni People in Need i dha Nataša Kandić dhe FHP-së Çmimin "Homo homini", të cilin ia dorëzoi Václav Havel. Vitin pasues, ajo u shpall qytetare nderi e Sarajevës dhe revista Slobodna Bosna e zgjodhi atë për personalitetin e vitit në Bosnjë dhe Hercegovinë. Në shtator të vitit 2006, revista Time e shpalli Nataša Kandić si një nga heronjtë e 60 viteve të fundit. Në mars të vitit 2007, Nataša u bë anëtare e Këshillit Ndërkombëtar Këshillëdhënës të International Journal of Transitional Justice (Oxford University Journals), ndërsa në gusht të vitit 2008 u ftua t’i bashkohej Këshillit Këshillëdhënës të Qendrës Weiser për Demokracitë në Zhvillim në Universitetin e Miçiganit. Instituti i Paqes në Kosovë i ndau Nataša Kandić çmimin për paqe në nëntor të vitit 2012 “për punën e jashtëzakonshme dhe kontributin në pajtimin ndërmjet popujve në rajon.” ... Shiko më shumë ↓

Goran Miletiq, Themelues

Mandat od do (01.01.2023 - 13.01.2024.)

Goran Miletić ka përfunduar studimet master në drejtësi në Universitetin e Beogradit dhe në Programin Evropian Rajonal të Masterit për Demokraci dhe të Drejtat e Njeriut (program i përbashkët i Universitetit të Sarajevës dhe Universitetit të Bolonjës). Para kësaj, ai ka punuar në Fondin për të Drejtën Humanitare, duke u angazhuar në mbrojtjen e të drejtave të pakicave rome, shqiptare dhe boshnjake në Serbi. Që nga viti 2004, Goran ka filluar të punojë për organizatën ndërkombëtare Civil Rights Defenders, ku aktualisht është drejtor për Evropën, Lindjen e Mesme dhe Afrikën e Veriut, si dhe zëvendësdrejtor i programit global. Puna e tij përfshin bashkëpunimin dhe ofrimin e mbështetjes për organizatat për të drejtat e njeriut nga Serbia, Mali i Zi, Kosova, Bosnja dhe Hercegovina, Kroacia, Turqia, Hungaria dhe Maqedonia e Veriut. Ai është veçanërisht i angazhuar në hartimin dhe lobimin për miratimin e legjislacionit gjithëpërfshirës kundër diskriminimit në Ballkanin Perëndimor. ... Shiko më shumë ↓

Katarina Kostiq, Themeluese

Mandat od do (01.01.2023 - 13.01.2024.)

Nataša Kandić, osnivačica FHP-a, dobitnica je preko 20 međunarodnih, regionalnih i nacionalnih priznanja za ljudska prava. U 2000. godini dobila je Nagradu „Martin Ennals”, prestižno priznanje za borce za ljudska prava. Nataša Kandić je na listi 36 evropskih heroja u 2003. godini, koje je izabrao američki časopis Time. Godine 2004, fondacija People in Need dodelila je Nataši Kandić i FHP-u Nagradu „Homo homini”, koju je uručio Vaclav Havel. Sledeće godine, proglašena je počasnom građankom Sarajeva i časopis Slobodna Bosna izabrao ju je za ličnost godine u BiH. U septembru 2006, magazin Time proglasio je Natašu Kandić jednim od heroja u proteklih 60 godina. U martu 2007, Nataša je postala članica Međunarodnog savetodavnog veća Međunarodnog žurnala tranzicione pravde (Oxford University Journals), a u avgustu 2008. pozvana je da se pridruži Savetodavnom veću Weiser centra za demokratije u razvoju Univerziteta u Mičigenu. Kosovski institut za mir uručio je, u novembru 2012. godine, nagradu za mir Nataši Kandić „za izuzetan rad i doprinos pomirenju među narodima u regionu”.. ... Shiko më shumë ↓

Nenad Golčevski, izvršni direktor

Mandat od do (01.01.2023 - 13.01.2024.)

Nenad Golčevski është drejtor ekzekutiv i FHP-së që nga maji i vitit 2023. Nga viti 2005 deri në 2013, Nenad punoi në FHP fillimisht në projektin e krijimit të arkivit digjital të MKSJ-së në gjuhën BHS, dhe më vonë si menaxher për mbledhjen e fondeve dhe zhvillimin e programeve. Nga 2013 deri në 2017 punoi në MKSJ, fillimisht si kreu i programit Outreach, më pas si zëdhënës, dhe më pas si shef i departamentit të komunikimit të Tribunalit. Në vitin 2018, Nenad iu bashkua UN MRMKS si shef i departamentit të marrëdhënieve me publikun, ku udhëhoqi krijimin e “Programit të Mekanizmit për informimin e komuniteteve të prekura nga konfliktet”. Që nga viti 2020, si këshilltar ekspert, ka punuar me organizata si Freedom House dhe Nisma Globale për Drejtësi Tranzicionale dhe Pajtim. Ai ka mbajtur ligjërata dhe seminare si i ftuar në Universitetin e Amsterdamit, Universitetin Leiden dhe Universitetin Erasmus në Roterdam, si dhe ka publikuar artikuj në revista akademike, kapituj librash dhe kontribute mediatike mbi drejtësinë tranzicionale. ... Shiko më shumë ↓