Vizita e studentëve të Shkollës Rajonale të drejtësisë tranzicionale në vendet e kujtimeve në Kroaci dhe Bosnjë e Hercegovinë

Në kuadër të Shkollës Rajonale të drejtësisë tranzicionale ishte organizuar një vizitë dy ditore në vendet e kujtimeve në Bosnjë dhe Hercegovinë dhe Kroaci. Njëzetepesë vijues të Shkollës së tretë Rajonale të drejtësisë tranzicionale për herë të parë vizituan monumentin dhe muzeun përkujtimor Jasenovac në Kroaci, pastaj e vizituan Prijedorin, Vukovarin dhe Sotin, vendet e krimeve masive gjatë luftërave të viteve 1990.

Përveç vizitave në vendet e vrasjeve dhe kujtimit, studentët në Prijedor dhe Sotin u takuan me përfaqësuesit e viktimave. Sudbin Musić nga Asociacioni Prijedori ’92 me studentët vizituan objektet të cilat gjatë luftës në Bosnjë dhe Hercegovinë ishin kampe përqendrimi për të burgosurit civilë jo-serbë. Sot, këto objekte nuk janë shënuar si një vend i vrasjeve ndërsa në afërsi të ish-kampit Trnopolje i është ngritur një monument ushtarëve të rënë të Republika Srpska. Në qendrën rinore Kvart, studentët tu takuan me Goran Zorić, koordinatorin e organizatës joqeveritare paqësore, e cila merret me ballafaqimin në të kaluarën përmes artit dhe ndërtimit të një kulture të kujtimit. Këtu u diskutua rreth mohimit të së kaluarës dhe diskursit dominues nacionalist në Prijedor dhe mbarë Bosnjën dhe Hercegovinën.

Studentet e Shkollës rajonale gjithashtu vizituan Qendrën Memoriale dhe monumentin e viktimave në Ovçar pranë Vukovarit. Në Sotin, në fshatin pranë Vukovarit në vjeshtë dhe dimër të vitit 1991 ishin zhdukur dhe vrarë 64 njerëz. Studentët u takuan me përfaqësuesit e familjeve të viktimave të cilët ishin vetë iniciatorë të një hetimi i cili ishte në shumë mënyra ishte unik. Kjo shoqatë joformale, duke punuar krejtësisht në mënyrë të pavarur dhe pa ndonjë mbështetje institucionale, ka mbledhur prova të mjaftueshme për të paditur personat që morën pjesë në këtë krim ndaj të cilëve tani është duke u zhvilluar proceduara në Prokurori për Krime Lufte pranë Gjykatës së Qarkut në Beograd. Igor Matijašević dhe Dragica Urukalović në diskutim me studentët treguan se më çfarë lloj vështirësive dhe sfidave u përballen çdo ditë në kërkim të së vërtetës për fatin e familjarëve të tyre dhe të fshatarëve të tjerë nga Sotini.

Mohimi dhe manipulimi me ngjarje nga e kaluara si dhe padrejtësia me të cilat viktimat në Prijedor dhe Vukovar përballën çdo ditë i kishte theksuar dhe studentja Vesë Kelmendi nga Kosova: “Një nga temat që ishte mbresëlënëse, ishte historia e Jasenovc-it, e cila ishte e vështirë dhe për fat të keq në librat tonë të historisë nuk gjendet. Vizita e Prijedorit dhe Vukovarit nga ana tjetër më kanë ofruar mundësinë për të njohur padrejtësinë, dhe për të kuptuar se ka familje të viktimave të cilët janë ende të ekspozuara ndaj kësaj padrejtësie. ”