Debata: Decenija sećanja

U okviru projekta REKOM mreža pomirenja, Fond za humanitarno pravo organizuje debatu o politikama sećanja i komemorativnim praksama u postjugoslovenskim zemljama pod nazivom Decenija sećanja.

Istraživači i istraživačice će predstaviti rezultate svojih istraživanja o obeležavanju pet događaja tokom deset godina u Bosni i Hercegovini, Kosovu, Hrvatskoj, Srbiji, Crnoj Gori i Severnoj Makedoniji. Tokom diskusije, fokus će biti na konfliktnim narativima o istim događajima koji, umesto da s vremenom postaju manje sporni, pokazuju sve više razlika u interpretaciji sudskih činjenica. Cilj debate je zbližavanje perspektiva i osnaživanje uticaja akademske zajednice i civilnog društva u stvaranju kulture sećanja zasnovane na sudskim činjenicama i ličnim iskustvima.

Debata će se održati u hibridnom formatu 25. januara 2024. godine od 11.00 do 15.00. Otvorena je za javnost putem Zoom platforme, sa obezbeđenim simultanim prevodom, uz obaveznu registraciju na linku.

Otvoreno pismo Vladi RH i Državnom odvjetništvu RH u povodu primjene Odluke o otpisu i povratu troškova parničnog postupka

Spremni za ratove sećanja: Slučaj spomen-ploče HOS u Hrvatskoj

Ovaj izveštaj se fokusira na Hrvatsku i upotrebu govora mržnje i kontroverznih simbola za održavanje simboličkih granica, jačanje jednostrane verzije prošlosti i mobilizaciju birača. Prisustvo i upotreba ustaškog pozdrava Za dom spremni (ZDS) dosledan su primer tih tendencija. Poslednjih godina, taj pozdrav se sve više prepliće s nasleđem Drugog svetskog rata i hrvatskog rata za nezavisnost devedesetih godina prošlog veka, istovremeno odražavajući uspon nacionalizma i radikalno desničarskih stranaka i pokreta u Hrvatskoj, kao i u inostranstvu. Izveštaj predstavlja uvide u načine na koje se ZDS koristi za reifikaciju nacionalnog identiteta, dok se usredsređuje na neke od glavnih aktera koji ovekovečuju tu dinamiku, kao što su političari i ratni veterani. Shodno tome, ovaj izveštaj se prvenstveno fokusira na slučaj spomen-ploče koju su 2016. godine podigli bivši pripadnici paravojne jedinice Hrvatskih obrambenih snaga, a koja je sadržala pozdrav ZDS. U jednom trenutku čak preteći da će srušiti vladu, slučaj pokazuje kako se pozdrav koristi za održavanje dominantnog narativa o Domovinskom ratu.

Advokat Sead Spahović o 25 godina od maskara u Račku: Napad na selo koje nije branjeno je po definiciji ratni zločin

U selu Račak, na Kosovu i Metohoiji, opština Štimlje, pre 25 godina, 15. januara 1999. godine, ubijeno je 45 Albanaca. Bio je to masakr nedužnih civila – tvrdio je Vilijam Voker. Bila je to legitimna akcija, tvrdi i danas Srbija. SR Jugoslavija je potom bombardovana. Četvrt veka kasnije ista pitanja, da li je za Račak neko odgovarao ili nema presude, kako čujemo. da li je Račak legitimna akcija, kako tvrdi Srbija, ili masakr. O tome je u Dnevniku televizije Nova govorio advokat Sead Spahović.

„Narativ oko Kosova i brojni sukobi koji su se desili uticali na to da se društvo i mladi radikalizuju“: Da li je pomirenje Srba sa Albancima i Hrvatima moguće?

Samo ulaganjem u obrazovanje i informisanje o ratovima devedesetih može doći do pomirenja Srba sa Albancima i Hrvatima, ali do toga neće doći u skorijoj budućnosti, pošto su se mladi radikalizovali zbog stalnog zaoštravanja političkih odnosa među ovim zemljama, smatraju sagovornici Danasa.

Predmet Kalinovik: Kazna za ratno silovanje umanjena do zakonskog minimuma

Apelacioni sud u Beogradu je potvrdio osuđujuću presudu protiv Dalibora Krstovića, pripadnika Vojske Republike Srpske (VRS), za silovanje Bošnjakinje u Kalinoviku u avgustu 1992. godine, ali je radikalno umanjio kaznu – sa prvostepenom presudom dosuđenih devet na pet godina zatvora.

Fond za humanitarno pravo smatra da je umanjena kazna zatvora u trajanju od pet godina, što je zakonski minimum za krivično delo ratni zločin protiv civilnog stanovništva, krajnje neprimerena težini izvršenog dela, da se njome ne postiže svrha kažnjavanja, te da je takva kazna ponižavajuća za žrtvu. Neadekvatnim kažnjavanjem seksualnog nasilja u ratu zanemaruju se trajne posledice koje ono ima po žrtvu, žrtva se retraumatizuje, a sam zločin, kao jedan od najdestruktivnijih zločina koji se čini u ratu, minimizira se u odnosu na druge ratne zločine. Prekoračenje optužnice na štetu okrivljenog, koje Apelacioni sud navodi kao razlog za ublažavanje kazne, nije takvo da bi ta odluka bila opravdana.

Potvrđena oslobađajuća presuda u predmetu Teslić

Apelacioni sud u Beogradu potvrdio je 15. decembra 2023. godine[1] presudu Višeg suda u Beogradu kojom je, u nedostatku dokaza, optuženi Nebojša Mirović oslobođen optužbe da je izvršio krivično delo ratni zločin protiv civilnog stanovništva tokom leta 1992. godine na području opštine Teslić (BiH). Fond za humanitarno pravo smatra da je Javno tužilaštvo za ratne zločine u ovom predmetu propustilo da argumentuje i dokazima potkrepi optužnicu koju je zastupalo.

Optužnicom Javnog tužilaštva za ratne zločine Nebojši Miroviću je, u 12 tačaka, stavljeno na teret da je tokom leta 1992. godine, na području opštine Teslić, sa više pripadnika policijske stanice Teslić, učestvovao u nanošenju telesnog i duševnog bola ili patnje (mučenju) i telesnom povređivanju bošnjačkih civila.

Za zločine u prijedorskom selu Zecovi ukupno 59 godina zatvora

Sud Bosne i Hercegovine osudio je petoricu optuženih za zločine počinjene 23. jula 1992. u prijedorskom selu Zecovi na ukupno 59 godina zatvora, dok su ostali oslobođeni.

”Pamtimo sve žrtve” – Predstavljeni rezultati istraživanja za Sisačko-moslavačku županiju

U srijedu 13. prosinca 2023. predstavili smo nadopunjene podatake istraživanja ”Ljudski gubici 1991.-1995. u Hrvatskoj” za područje Sisačko-moslavačke županije. Nakon što smo preliminarne podatke objavili tijekom 2017. godine, sada, u okviru Documentine crowdfunding kampanje ‘’Pamtimo sve žrtve’’, objavljujemo revidirani popis žrtava.

U priloženom dokumentu nalaze se podaci o žrtvama koje su imale prebivalište ili su stradale na području Sisačko-moslavačke županije.

30 godina bez pravde: Ukinuta prvostepena presuda u predmetu Štrpci – suđenje vraćeno na početak

Apelacioni sud u Beogradu je 30. oktobra 2023. godine doneo rešenje kojim je ukinuo prvostepenu presudu u predmetu Štrpci i predmet vratio na ponovno postupanje. Fond za humanitarno pravo smatra da je nedopustivo da trideset godina od otmice i ubistva dvadeset civila u Štrpcima pravosudni organi nisu u stanju da postupak sprovedu na profesionalan način i donesu presudu.

Pokretanje postupka iznova podrazumeva ponovnu traumatizaciju i iscrpljivanje porodica žrtava i svedoka u ovom postupku, kao i trivijalizaciju suđenja za ratne zločine. Ovakva odluka odlaže ne samo presudu direktnim izvršiocima, od kojih je jedan optuženi već preminuo tokom postupka, već i nadu da će za zločin u Štrpcima biti procesuirani predstavnici civilnih, vojnih i policijskih organa Srbije i Savezne Republike Jugoslavije koji su bili upoznati s planom otmice u Štrpcima. Ovaj postupak nije doprineo ni pronalasku posmrtnih ostataka žrtava, što je jedan od ciljeva Nacionalne strategije za procesuiranje ratnih zločina.